1. Gün: Bilişsel Davranışçı Terapinin Temelleri
- Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir?
- Bilişsel Terapinin Tanımı ve Tarihçesi
- Aaron T. Beck ve Albert Ellis'in Katkıları
- Bilişsel Terapi ve Davranışçı Terapinin Bütünleşmesi
- Bilişsel Psikoterapilerin Temelleri
- Bilgi İşleme Süreçleri: Duyular, Algı ve Bilinç
2. Gün: Bilişsel Model ve İşleyişi
- Bilişsel Modelin Tanımı
- Bilişsel İşlevler: Algılama, Düşünme ve Yorumlama
- Duyusal Nöronların Rolü ve Algı Süreçleri
- Bilişsel Süreçlerin Klinik Uygulamalardaki Yeri
- Psikolojik Sorunlarda Bilişsel Süreçlerin Önemi
- Klinik Anlamda Bilişsel İşlevler ve Psikoterapi
3. Gün: Psikoterapide Bilişsel Davranışçı Teknikler
- Psikoterapi Teknikleri
- Davranış Bilimi ve Bilişsel Psikolojinin Temel Kavramları
- Klasik Koşullanma ve Davranışların Şekillendirilmesi
- Bilişsel Davranışçı Terapide Kullanılan Stratejiler
- Danışanın Güçlü Yanlarından Yararlanma
- Terapötik İttifakın Önemi
4. Gün: Panik Bozukluk ve Bilişsel Davranışçı Terapi
1. Panik Bozukluğun Tanımı ve Belirtileri
- Panik bozukluk nedir?
- Panik atakların tipik belirtileri: çarpıntı, nefes darlığı, baş dönmesi, ölüm korkusu.
- Panik bozukluk ile diğer anksiyete bozuklukları arasındaki farklar.
2. Panik Döngüsünün Anlaşılması
- Panik döngüsü: panik atakların nasıl başladığı ve devam ettiği.
- Fizyolojik belirtilerin yanlış yorumlanması ve korku tepkisi.
- Kaçınma ve güvenlik davranışlarının panik döngüsünü nasıl sürdüğü.
3. Düşünce Hatalarını Tanıma ve Düzeltme
- Panik ataklarla ilişkili olumsuz otomatik düşüncelerin tanımlanması.
- Yaygın düşünce hataları: felaketleştirme, bedensel duyumları yanlış yorumlama.
- Olumsuz düşüncelerin sorgulanması ve daha dengeli, gerçekçi düşünceler geliştirilmesi.
4. Maruz Kalma Terapisi
- Maruz kalma terapisinin panik bozukluk tedavisindeki rolü.
- İnteroseptif maruz kalma: panik atak belirtilerini güvenli bir şekilde yeniden yaşama.
- Aşamalı olarak panik belirtileri ve korkulan durumlardan kaçınmayı bırakma.
- Maruz kalma sırasında kaygının azalması ve alışma süreci.
5. Gevşeme Teknikleri ve Solunum Eğitimi
- Panik ataklar sırasında fizyolojik tepkileri yönetme.
- Doğru nefes alma teknikleri: diyafram nefesi, kontrollü nefes.
- Gevşeme teknikleri: progresif kas gevşetme, görselleştirme.
6. Kaçınma Davranışlarının Azaltılması
- Kaçınma davranışlarının panik bozukluk üzerindeki etkisi.
- Güvenlik davranışlarının tanımlanması ve azaltılması.
- Kaçınma davranışlarını azaltmak için başa çıkma stratejileri geliştirme.
7. Güvenlik Davranışlarını Sınırlandırma
- Güvenlik davranışlarının panik bozukluğu nasıl sürdüğü.
- Güvenlik davranışlarını azaltma adımları.
- Kendine güven artırıcı stratejiler geliştirme.
8. Nüks Önleme Stratejileri
- Panik atakların tekrarını önlemek için erken uyarı işaretlerinin tanınması.
- Kişisel başa çıkma planlarının geliştirilmesi.
- İlerlemenin sürdürülmesi ve uzun vadeli hedeflerin belirlenmesi.
9. Tedaviye Devam ve Destek Arama
- Terapinin tamamlanması ve devam eden destek kaynaklarının belirlenmesi.
- Panik bozuklukla başa çıkmada aile ve sosyal destek sistemlerinin rolü.
- Gerektiğinde profesyonel yardıma başvurma yolları.
5. Gün: Anksiyete Bozuklukları ve Bilişsel Davranışçı Terapi
1. Anksiyete Bozukluklarının Tanımı ve Türleri
- Anksiyete bozukluğu nedir?
- Yaygın anksiyete bozukluğu türleri: genel anksiyete bozukluğu, panik bozukluğu, sosyal anksiyete bozukluğu, özgül fobiler.
- Anksiyetenin fiziksel, duygusal ve bilişsel belirtileri.
2. Anksiyetenin Anlaşılması
- Anksiyetenin nedenleri: biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörler.
- Kaygının evrimsel kökenleri ve işlevi.
- Anksiyetenin nasıl başladığı ve nasıl sürdüğü.
3. Düşünce Hatalarının Tanınması ve Düzeltilmesi
- Anksiyete ile ilişkili olumsuz otomatik düşüncelerin tanımlanması.
- Yaygın düşünce hataları: felaketleştirme, aşırı genelleme, her şeyi siyah-beyaz görme.
- Olumsuz düşüncelerin sorgulanması ve daha dengeli düşüncelerin geliştirilmesi.
4. Maruz Kalma Terapisi
- Maruz kalma terapisinin anksiyete tedavisindeki rolü.
- Kaygı uyandıran durumlarla güvenli bir şekilde yüzleşme.
- Aşamalı olarak korkulan durumlarla başa çıkma stratejileri.
- Maruz kalma sırasında kaygının azalması ve alışma süreci.
5. Gevşeme ve Mindfulness Teknikleri
- Fizyolojik kaygıyı azaltmak için gevşeme teknikleri: derin nefes alma, progresif kas gevşetme.
- Mindfulness (farkındalık) teknikleri: şimdiki ana odaklanma, kabul ve bilişsel mesafe yaratma.
- Gevşeme ve mindfulness'ın günlük yaşama entegrasyonu.
6. Kaçınma Davranışlarının Üstesinden Gelme
- Kaçınma davranışlarının anksiyete üzerindeki olumsuz etkisi.
- Kaçınmanın neden olduğu kısa ve uzun vadeli etkiler.
- Kaçınma davranışlarını azaltma ve yerine başa çıkma stratejileri geliştirme.
7. Problem Çözme Becerileri ve Karar Verme
- Anksiyetenin problem çözme ve karar verme üzerindeki etkisi.
- Sistematik problem çözme adımları: sorunun tanımlanması, olası çözümlerin belirlenmesi, en iyi çözümün seçilmesi.
- Karar verme sürecinde kaygı yönetimi.
8. Nüks Önleme ve Gelecekteki Zorluklarla Başa Çıkma
- Anksiyete semptomlarının yeniden ortaya çıkmasını önleme.
- Erken uyarı işaretleri ve başa çıkma planlarının geliştirilmesi.
- Uzun vadeli hedefler belirleme ve sürdürülebilir iyileşme stratejileri oluşturma.
6. Gün: Depresyon ve Bilişsel Davranışçı Terapi
1. Depresyonun Tanımı ve Belirtileri
- Depresyon nedir?
- Depresyonun fiziksel, duygusal, ve bilişsel belirtileri.
- Depresyonun nedenleri: biyolojik, psikolojik, çevresel faktörler.
2. Düşünce Hatalarını Tanıma
- Depresif düşüncelerin belirlenmesi.
- Yaygın düşünce hataları (örneğin, aşırı genelleme, felaketleştirme, kişiselleştirme).
- Düşünce hatalarını fark etme ve sorgulama.
3. Olumsuz Düşüncelerin Yeniden Yapılandırılması
- Olumsuz otomatik düşüncelerin tanımlanması.
- Kanıt analizi: olumsuz düşüncelerin doğruluğunu sorgulama.
- Daha dengeli ve gerçekçi düşünceler geliştirme.
4. Davranışsal Aktivasyon
- Depresyon ve düşük aktivite seviyesi arasındaki ilişki.
- Aktivite planlama ve günlük yaşama olumlu aktiviteler ekleme.
- Yavaş yavaş aktiviteleri artırarak keyif almayı ve anlam bulmayı sağlama.
5. Problem Çözme Becerileri
- Depresyonun problem çözme yeteneği üzerindeki etkisi.
- Etkili problem çözme adımları: sorunun tanımlanması, çözüm seçeneklerinin belirlenmesi, en iyi çözümün seçilmesi ve uygulanması.
6. Geleceğe Yönelik Planlama
- Depresyonun tekrarlamasını önleme.
- Kişisel erken uyarı işaretleri ve başa çıkma planları.
- Uzun vadeli hedefler belirleme ve sürdürme.
7. Tedaviye Devam ve Nükslerin Önlenmesi
- BDT sürecinin özetlenmesi.
- Terapinin tamamlanması ve ilerlemenin sürdürülmesi.
- Nüks durumunda yapılacaklar ve destek arama yolları.
7. Gün: Fobiler ve Bilişsel Davranışçı Terapi
1. Fobilerin Tanımı ve Türleri
- Fobi nedir?
- Fobi türleri: özgül fobiler, sosyal fobi, agorafobi.
- Fobilerin yaygın belirtileri: fiziksel, duygusal ve davranışsal belirtiler.
2. Korku ve Kaygının Anlaşılması
- Korku ve kaygı arasındaki fark.
- Fobilerde korkunun nasıl oluştuğu ve sürdüğü.
- Kaygı döngüsü: kaçınma davranışlarının rolü.
3. Bilişsel Yeniden Yapılandırma
- Fobi ile ilişkili olumsuz düşüncelerin tanımlanması.
- Düşünce hatalarının ve mantıksız inançların fark edilmesi.
- Olumsuz düşünceleri sorgulama ve daha gerçekçi düşünceler geliştirme.
4. Maruz Kalma Terapisi
- Maruz kalma terapisinin temel ilkeleri.
- Hiyerarşi oluşturma: korku düzeyine göre durumların sıralanması.
- Aşamalı olarak korkulan durumlarla yüzleşme (in vivo veya imajinasyon yoluyla).
- Maruz kalma sırasında kaygının azalması ve alışma (habituasyon) süreci.
5. Gevşeme Teknikleri
- Fizyolojik kaygıyı yönetme: derin nefes alma, kas gevşetme egzersizleri.
- Gevşeme tekniklerinin maruz kalma terapisine entegrasyonu.
- Anksiyetenin yükseldiği durumlarda gevşeme becerilerinin uygulanması.
6. Kaçınma Davranışlarının Üstesinden Gelme
- Kaçınma davranışlarının fobiyi nasıl sürdüğü.
- Kaçınmanın azaltılması için stratejiler geliştirme.
- Kaçınma yerine başa çıkma stratejileri uygulama.
7. Güvenlik Davranışlarını Sınırlandırma
- Güvenlik davranışlarının tanımı ve fobi üzerindeki etkisi.
- Güvenlik davranışlarının belirlenmesi ve yavaş yavaş terk edilmesi.
- Fobik durumlarla güvenlik davranışları olmadan başa çıkma.
8. Nüks Önleme ve Gelecekteki Zorluklarla Başa Çıkma
- Nükslerin fark edilmesi ve erken müdahale yöntemleri.
- Gelecekte karşılaşılabilecek durumlar için hazırlık planları.
- BDT sürecinin devamı ve ilerlemenin sürdürülmesi.
8. Gün: Obsesif Kompulsif Bozukluk ve Bilişsel Davranışçı Terapi / Bilişsel Davranışçı Terapi Seanslarının Planlanması ve Yönetimi
1. Obsesif Kompulsif Bozukluğun Tanımı ve Belirtileri
- OKB nedir?
- Obsesyonların tanımı: tekrarlayan, rahatsız edici düşünceler, imgeler veya dürtüler.
- Kompulsiyonların tanımı: obsesyonların yarattığı kaygıyı azaltmak için yapılan tekrarlayıcı davranışlar veya zihinsel eylemler.
- OKB'nin yaygın belirtileri ve alt tipleri.
2. Obsesyonlar ve Kompulsiyonlar Arasındaki İlişki
- OKB döngüsü: obsesyonlar, kompulsiyonlar ve kaygı arasındaki ilişki.
- Obsesyonların neden olduğu kaygı ve kompulsiyonların bu kaygıyı azaltmadaki rolü.
- Kaçınma davranışları ve güvenlik arama davranışlarının döngüyü nasıl sürdüğü.
3. Düşünce Hatalarını Tanıma ve Düzeltilmesi
- Obsesif düşüncelerin bilişsel çarpıtmalarla ilişkisi.
- Yaygın düşünce hataları: aşırı sorumluluk alma, mükemmeliyetçilik, felaketleştirme.
- Olumsuz otomatik düşüncelerin sorgulanması ve yeniden yapılandırılması.
4. Maruz Kalma ve Tepki Önleme (ERP) Terapisi
- ERP'nin OKB tedavisindeki rolü.
- Maruz kalma: obsesyonlara bilinçli olarak maruz kalma.
- Tepki önleme: kompulsiyonları yapmaktan kaçınma.
- Aşamalı maruz kalma ve tepki önleme stratejileri geliştirme.
5. Bilişsel Yeniden Yapılandırma
- Obsesif düşüncelerin anlamını sorgulama.
- Bilişsel çarpıtmaların farkına varma ve daha dengeli düşünceler geliştirme.
- OKB ile ilişkili inançların ve varsayımların yeniden değerlendirilmesi.
6. Güvenlik Davranışlarının Azaltılması
- Güvenlik davranışlarının tanımlanması ve bunların OKB üzerindeki etkisi.
- Güvenlik davranışlarını azaltmak için stratejiler geliştirme.
- Güvenlik aramadan kaygı ile başa çıkma becerileri geliştirme.
7. Gevşeme ve Mindfulness Teknikleri
- Kaygı yönetimi için gevşeme teknikleri: derin nefes alma, kas gevşetme.
- Mindfulness (farkındalık) teknikleri: şimdiki ana odaklanma, obsesif düşüncelerden uzaklaşma.
- Gevşeme ve mindfulness tekniklerinin OKB yönetimine entegrasyonu.
8. Problem Çözme ve Zaman Yönetimi
- Kompulsiyonların neden olduğu zaman kaybı ve işlevsellik kaybı.
- Zaman yönetimi stratejileri geliştirme ve günlük yaşamda denge sağlama.
- OKB'nin neden olduğu problemlerin sistematik çözüm adımları.
9. Nüks Önleme ve Gelecekteki Zorluklarla Başa Çıkma
- OKB semptomlarının yeniden ortaya çıkmasını önleme stratejileri.
- Erken uyarı işaretlerinin tanınması ve başa çıkma planlarının geliştirilmesi.
- Uzun vadeli hedefler belirleme ve sürdürülebilir iyileşme sağlama.
Bilişsel Davranışçı Terapi Seanslarının Planlanması ve Yönetimi
- Seans Planlaması
- Seans Süreci ve Gündem Belirleme
- Uygulama Kontrolü ve Geri Bildirim
- Terapötik Süreçte Danışanla İşbirliği
- Terapötik İttifakın Güçlendirilmesi
- Seans Sonuçlarının Değerlendirilmesi ve Yönlendirmeler