Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)

1. Gün: Bilişsel Davranışçı Terapinin Temelleri

• Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir?
• Bilişsel Terapinin Tanımı ve Tarihçesi
• Aaron T. Beck ve Albert Ellis'in Katkıları
• Bilişsel Terapi ve Davranışçı Terapinin Bütünleşmesi
• Bilişsel Psikoterapilerin Temelleri
• Bilgi İşleme Süreçleri: Duyular, Algı ve Bilinç

2. Gün: Bilişsel Model ve İşleyişi

• Bilişsel Modelin Tanımı
• Bilişsel İşlevler: Algılama, Düşünme ve Yorumlama
• Duyusal Nöronların Rolü ve Algı Süreçleri
• Bilişsel Süreçlerin Klinik Uygulamalardaki Yeri
• Psikolojik Sorunlarda Bilişsel Süreçlerin Önemi
• Klinik Anlamda Bilişsel İşlevler ve Psikoterapi

3. Gün: Psikoterapide Bilişsel Davranışçı Teknikler

• Psikoterapi Teknikleri
• Davranış Bilimi ve Bilişsel Psikolojinin Temel Kavramları
• Klasik Koşullanma ve Davranışların Şekillendirilmesi
• Bilişsel Davranışçı Terapide Kullanılan Stratejiler
• Danışanın Güçlü Yanlarından Yararlanma
• Terapötik İttifakın Önemi

4. Gün: Panik Bozukluk ve Bilişsel Davranışçı Terapi

1. Panik Bozukluğun Tanımı ve Belirtileri

• Panik bozukluk nedir?
• Panik atakların tipik belirtileri: çarpıntı, nefes darlığı, baş dönmesi, ölüm korkusu.
• Panik bozukluk ile diğer anksiyete bozuklukları arasındaki farklar.

2. Panik Döngüsünün Anlaşılması

• Panik döngüsü: panik atakların nasıl başladığı ve devam ettiği.
• Fizyolojik belirtilerin yanlış yorumlanması ve korku tepkisi.
• Kaçınma ve güvenlik davranışlarının panik döngüsünü nasıl sürdüğü.

3. Düşünce Hatalarını Tanıma ve Düzeltme

• Panik ataklarla ilişkili olumsuz otomatik düşüncelerin tanımlanması.
• Yaygın düşünce hataları: felaketleştirme, bedensel duyumları yanlış yorumlama.
• Olumsuz düşüncelerin sorgulanması ve daha dengeli, gerçekçi düşünceler geliştirilmesi.

4. Maruz Kalma Terapisi

• Maruz kalma terapisinin panik bozukluk tedavisindeki rolü.
• İnteroseptif maruz kalma: panik atak belirtilerini güvenli bir şekilde yeniden yaşama.
• Aşamalı olarak panik belirtileri ve korkulan durumlardan kaçınmayı bırakma.
• Maruz kalma sırasında kaygının azalması ve alışma süreci.

5. Gevşeme Teknikleri ve Solunum Eğitimi

• Panik ataklar sırasında fizyolojik tepkileri yönetme.
• Doğru nefes alma teknikleri: diyafram nefesi, kontrollü nefes.
• Gevşeme teknikleri: progresif kas gevşetme, görselleştirme.

6. Kaçınma Davranışlarının Azaltılması

• Kaçınma davranışlarının panik bozukluk üzerindeki etkisi.
• Güvenlik davranışlarının tanımlanması ve azaltılması.
• Kaçınma davranışlarını azaltmak için başa çıkma stratejileri geliştirme.

7. Güvenlik Davranışlarını Sınırlandırma

• Güvenlik davranışlarının panik bozukluğu nasıl sürdüğü.
• Güvenlik davranışlarını azaltma adımları.
• Kendine güven artırıcı stratejiler geliştirme.

8. Nüks Önleme Stratejileri

• Panik atakların tekrarını önlemek için erken uyarı işaretlerinin tanınması.
• Kişisel başa çıkma planlarının geliştirilmesi.
• İlerlemenin sürdürülmesi ve uzun vadeli hedeflerin belirlenmesi.

9. Tedaviye Devam ve Destek Arama

• Terapinin tamamlanması ve devam eden destek kaynaklarının belirlenmesi.
• Panik bozuklukla başa çıkmada aile ve sosyal destek sistemlerinin rolü.
• Gerektiğinde profesyonel yardıma başvurma yolları.

5. Gün: Anksiyete Bozuklukları ve Bilişsel Davranışçı Terapi

1. Anksiyete Bozukluklarının Tanımı ve Türleri

• Anksiyete bozukluğu nedir?
• Yaygın anksiyete bozukluğu türleri: genel anksiyete bozukluğu, panik bozukluğu, sosyal anksiyete bozukluğu, özgül fobiler.
• Anksiyetenin fiziksel, duygusal ve bilişsel belirtileri.

2. Anksiyetenin Anlaşılması

• Anksiyetenin nedenleri: biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörler.
• Kaygının evrimsel kökenleri ve işlevi.
• Anksiyetenin nasıl başladığı ve nasıl sürdüğü.

3. Düşünce Hatalarının Tanınması ve Düzeltilmesi

• Anksiyete ile ilişkili olumsuz otomatik düşüncelerin tanımlanması.
• Yaygın düşünce hataları: felaketleştirme, aşırı genelleme, her şeyi siyah-beyaz görme.
• Olumsuz düşüncelerin sorgulanması ve daha dengeli düşüncelerin geliştirilmesi.

4. Maruz Kalma Terapisi

• Maruz kalma terapisinin anksiyete tedavisindeki rolü.
• Kaygı uyandıran durumlarla güvenli bir şekilde yüzleşme.
• Aşamalı olarak korkulan durumlarla başa çıkma stratejileri.
• Maruz kalma sırasında kaygının azalması ve alışma süreci.

5. Gevşeme ve Mindfulness Teknikleri

• Fizyolojik kaygıyı azaltmak için gevşeme teknikleri: derin nefes alma, progresif kas gevşetme.
• Mindfulness (farkındalık) teknikleri: şimdiki ana odaklanma, kabul ve bilişsel mesafe yaratma.
• Gevşeme ve mindfulness'ın günlük yaşama entegrasyonu.

6. Kaçınma Davranışlarının Üstesinden Gelme

• Kaçınma davranışlarının anksiyete üzerindeki olumsuz etkisi.
• Kaçınmanın neden olduğu kısa ve uzun vadeli etkiler.
• Kaçınma davranışlarını azaltma ve yerine başa çıkma stratejileri geliştirme.

7. Problem Çözme Becerileri ve Karar Verme

• Anksiyetenin problem çözme ve karar verme üzerindeki etkisi.
• Sistematik problem çözme adımları: sorunun tanımlanması, olası çözümlerin belirlenmesi, en iyi çözümün seçilmesi.
• Karar verme sürecinde kaygı yönetimi.

8. Nüks Önleme ve Gelecekteki Zorluklarla Başa Çıkma

• Anksiyete semptomlarının yeniden ortaya çıkmasını önleme.
• Erken uyarı işaretleri ve başa çıkma planlarının geliştirilmesi.
• Uzun vadeli hedefler belirleme ve sürdürülebilir iyileşme stratejileri oluşturma.

6. Gün: Depresyon ve Bilişsel Davranışçı Terapi

1. Depresyonun Tanımı ve Belirtileri

• Depresyon nedir?
• Depresyonun fiziksel, duygusal, ve bilişsel belirtileri.
• Depresyonun nedenleri: biyolojik, psikolojik, çevresel faktörler.

2. Düşünce Hatalarını Tanıma

• Depresif düşüncelerin belirlenmesi.
• Yaygın düşünce hataları (örneğin, aşırı genelleme, felaketleştirme, kişiselleştirme).
• Düşünce hatalarını fark etme ve sorgulama.

3. Olumsuz Düşüncelerin Yeniden Yapılandırılması

• Olumsuz otomatik düşüncelerin tanımlanması.
• Kanıt analizi: olumsuz düşüncelerin doğruluğunu sorgulama.
• Daha dengeli ve gerçekçi düşünceler geliştirme.

4. Davranışsal Aktivasyon

• Depresyon ve düşük aktivite seviyesi arasındaki ilişki.
• Aktivite planlama ve günlük yaşama olumlu aktiviteler ekleme.
• Yavaş yavaş aktiviteleri artırarak keyif almayı ve anlam bulmayı sağlama.

5. Problem Çözme Becerileri

• Depresyonun problem çözme yeteneği üzerindeki etkisi.
• Etkili problem çözme adımları: sorunun tanımlanması, çözüm seçeneklerinin belirlenmesi, en iyi çözümün seçilmesi ve uygulanması.

6. Geleceğe Yönelik Planlama

• Depresyonun tekrarlamasını önleme.
• Kişisel erken uyarı işaretleri ve başa çıkma planları.
• Uzun vadeli hedefler belirleme ve sürdürme.

7. Tedaviye Devam ve Nükslerin Önlenmesi

• BDT sürecinin özetlenmesi.
• Terapinin tamamlanması ve ilerlemenin sürdürülmesi.
• Nüks durumunda yapılacaklar ve destek arama yolları.

7. Gün: Fobiler ve Bilişsel Davranışçı Terapi

1. Fobilerin Tanımı ve Türleri

• Fobi nedir?
• Fobi türleri: özgül fobiler, sosyal fobi, agorafobi.
• Fobilerin yaygın belirtileri: fiziksel, duygusal ve davranışsal belirtiler.

2. Korku ve Kaygının Anlaşılması

• Korku ve kaygı arasındaki fark.
• Fobilerde korkunun nasıl oluştuğu ve sürdüğü.
• Kaygı döngüsü: kaçınma davranışlarının rolü.

3. Bilişsel Yeniden Yapılandırma

• Fobi ile ilişkili olumsuz düşüncelerin tanımlanması.
• Düşünce hatalarının ve mantıksız inançların fark edilmesi.
• Olumsuz düşünceleri sorgulama ve daha gerçekçi düşünceler geliştirme.

4. Maruz Kalma Terapisi

• Maruz kalma terapisinin temel ilkeleri.
• Hiyerarşi oluşturma: korku düzeyine göre durumların sıralanması.
• Aşamalı olarak korkulan durumlarla yüzleşme (in vivo veya imajinasyon yoluyla).
• Maruz kalma sırasında kaygının azalması ve alışma (habituasyon) süreci.

5. Gevşeme Teknikleri

• Fizyolojik kaygıyı yönetme: derin nefes alma, kas gevşetme egzersizleri.
• Gevşeme tekniklerinin maruz kalma terapisine entegrasyonu.
• Anksiyetenin yükseldiği durumlarda gevşeme becerilerinin uygulanması.

6. Kaçınma Davranışlarının Üstesinden Gelme

• Kaçınma davranışlarının fobiyi nasıl sürdüğü.
• Kaçınmanın azaltılması için stratejiler geliştirme.
• Kaçınma yerine başa çıkma stratejileri uygulama.

7. Güvenlik Davranışlarını Sınırlandırma

• Güvenlik davranışlarının tanımı ve fobi üzerindeki etkisi.
• Güvenlik davranışlarının belirlenmesi ve yavaş yavaş terk edilmesi.
• Fobik durumlarla güvenlik davranışları olmadan başa çıkma.

8. Nüks Önleme ve Gelecekteki Zorluklarla Başa Çıkma

• Nükslerin fark edilmesi ve erken müdahale yöntemleri.
• Gelecekte karşılaşılabilecek durumlar için hazırlık planları.
• BDT sürecinin devamı ve ilerlemenin sürdürülmesi.

8. Gün: Obsesif Kompulsif Bozukluk ve Bilişsel Davranışçı Terapi / Bilişsel Davranışçı Terapi Seanslarının Planlanması ve Yönetimi

1. Obsesif Kompulsif Bozukluğun Tanımı ve Belirtileri

• OKB nedir?
• Obsesyonların tanımı: tekrarlayan, rahatsız edici düşünceler, imgeler veya dürtüler.
• Kompulsiyonların tanımı: obsesyonların yarattığı kaygıyı azaltmak için yapılan tekrarlayıcı davranışlar veya zihinsel eylemler.
• OKB'nin yaygın belirtileri ve alt tipleri.

2. Obsesyonlar ve Kompulsiyonlar Arasındaki İlişki

• OKB döngüsü: obsesyonlar, kompulsiyonlar ve kaygı arasındaki ilişki.
• Obsesyonların neden olduğu kaygı ve kompulsiyonların bu kaygıyı azaltmadaki rolü.
• Kaçınma davranışları ve güvenlik arama davranışlarının döngüyü nasıl sürdüğü.

3. Düşünce Hatalarını Tanıma ve Düzeltilmesi

• Obsesif düşüncelerin bilişsel çarpıtmalarla ilişkisi.
• Yaygın düşünce hataları: aşırı sorumluluk alma, mükemmeliyetçilik, felaketleştirme.
• Olumsuz otomatik düşüncelerin sorgulanması ve yeniden yapılandırılması.

4. Maruz Kalma ve Tepki Önleme (ERP) Terapisi

• ERP'nin OKB tedavisindeki rolü.
• Maruz kalma: obsesyonlara bilinçli olarak maruz kalma.
• Tepki önleme: kompulsiyonları yapmaktan kaçınma.
• Aşamalı maruz kalma ve tepki önleme stratejileri geliştirme.

5. Bilişsel Yeniden Yapılandırma

• Obsesif düşüncelerin anlamını sorgulama.
• Bilişsel çarpıtmaların farkına varma ve daha dengeli düşünceler geliştirme.
• OKB ile ilişkili inançların ve varsayımların yeniden değerlendirilmesi.

6. Güvenlik Davranışlarının Azaltılması

• Güvenlik davranışlarının tanımlanması ve bunların OKB üzerindeki etkisi.
• Güvenlik davranışlarını azaltmak için stratejiler geliştirme.
• Güvenlik aramadan kaygı ile başa çıkma becerileri geliştirme.

7. Gevşeme ve Mindfulness Teknikleri

• Kaygı yönetimi için gevşeme teknikleri: derin nefes alma, kas gevşetme.
• Mindfulness (farkındalık) teknikleri: şimdiki ana odaklanma, obsesif düşüncelerden uzaklaşma.
• Gevşeme ve mindfulness tekniklerinin OKB yönetimine entegrasyonu.

8. Problem Çözme ve Zaman Yönetimi

• Kompulsiyonların neden olduğu zaman kaybı ve işlevsellik kaybı.
• Zaman yönetimi stratejileri geliştirme ve günlük yaşamda denge sağlama.
• OKB'nin neden olduğu problemlerin sistematik çözüm adımları.

9. Nüks Önleme ve Gelecekteki Zorluklarla Başa Çıkma

• OKB semptomlarının yeniden ortaya çıkmasını önleme stratejileri.
• Erken uyarı işaretlerinin tanınması ve başa çıkma planlarının geliştirilmesi.
• Uzun vadeli hedefler belirleme ve sürdürülebilir iyileşme sağlama.

Bilişsel Davranışçı Terapi Seanslarının Planlanması ve Yönetimi

• Seans Planlaması
• Seans Süreci ve Gündem Belirleme
• Uygulama Kontrolü ve Geri Bildirim
• Terapötik Süreçte Danışanla İşbirliği
• Terapötik İttifakın Güçlendirilmesi
• Seans Sonuçlarının Değerlendirilmesi ve Yönlendirmeler